ASANSÖRLERDE KURTARMA

1 İki Kat Arasında Asansör İçinde Mahsur Kalanların Kurtarılması

Kurtarma işlemi en az iki kişi ile yapılır.

Bir kişi binanın kapıcı veya yöneticisinden asansör makine dairesini n anahtarını alarak hızla makine dairesine çıkar.

Diğer kişi en alt kattan yukarı doğru, kapıları kontrol ederek açık ve aralık kapı varsa kapatarak çıkar. Herhangi bir katta kapı açma anahtarını kullanara k, kat kapısını açar, kuyu içine sarkmadan bakıp asansörün yerini tespit eder ve asansöre yakın kata çıkarak bekler.

Bu kişi kabin içinde mahsur kalanlara telaşsız bir sesle, sakin olmalarını, bir tehlike bulunmadığını, kurtarma (yardım) işleminin başladığını, kabin içindekilerin ön kapıdan uzaklaşarak beklemele rini, kabin ışığının sönebileceğini ve kabinin hareket edeceğini söyler.

Makine dairesine çıkan kişi ana elektrik şalterini “0” konumuna getirir. Bekleyenl ere kabini hareket ettireceğini söyler.

Fren kolunu çekerek veya iterek freni açar ve her an kapatabil ecek şekilde tutar.

Bir eli ile freni açık tutarken, diğer eli ile volanı kolay döndüğü yöne doğru döndürerek kabini hareket ettirir.

Kabin en alt veya en üst durağı geçmiş ise, bu durumda volan kolay döndüğü yöne değil, kabini kata getirecek yönde döndürülür.

Kabin ile makine dairesi arasında diafon, telefon, intercom gibi iletişim cihazları mevcuttur . Bunlarla veya bunlar yok ise seslenere k kabini hareket ettireceğini, kabindeki lere duyurur ve onlardan kat hizasına gelince kendisini uyarmalarını ister.

Asansör kata gelince freni kapatır ve katta yardım için bekleyen arkadaşının işini bitirmesi ni bekler.

Asansör içinde mahsur kalanların kurtarılmasından sonra, asansör kapıları kapatılmış ve enerjisi kesilmiş halde bırakılarak servisine haber verilir.


KURTARMA İŞLEMİNİN KOLAY YAPILABİLMESİ İÇİN ASANSÖRLERDE MONTAJ ESNASINDA YAPILMASI GEREKLİ SİSTEMLER

Kabin ışık devresi, asansör kuvvet şalteri kesilse bile yanmaya devam etmeli. Bu nedenle bina elektriğinden beslenmel idir. Akü ile çalışan imdat ışığı da gereklidi r.

Kuyu aydınlatması da bina elektriğinden beslenmel idir.

Makine dairesind e görülebilecek bir yerde halatların yanında bir gösterge (ok) koyarak, kabin kat hizalarında durdukça Ok’un önüne gelen halatların yağlı boya ile takriben 20cm. boyanması gerekmekt edir. Böylece volan çevrilerek halatların boyalı kısımları OK hizasına getirildiğinde kabinin kat hizasında olduğu anlaşılabilir.

Kabin ile makine dairesi arasında kesintisi z güç kaynağı ile çalışan iletişim cihazları (telefon, diafon veya intercom gibi) konulmalıdır.

Bina girişlerinde, posta kutuları yanında, kırılabilir camlı bir kutu koyarak, içinde, görünür bir vaziyette, ASANSÖR MAKİNA DAİRESİ ANAHTARI VE KAPI AÇMA ANAHTARI muhafaza edilmelid ir. Kutu anahtarı, kapıcıda, yöneticide ve bakımcı firmada bulunmalı, itfaiye ise gerektiği hallerde camı kırarak anahtarla rı almalıdır.

KURTARMA İŞLEMİ SIRASINDA KARŞILANABİLECEK ÖZEL HALLER

Volan çevrilmeye çalışıldığında asansör ara katta olduğu halde, kabinin aşağı yöne doğru hareket etmeme hali; Bu durumda asansör paraşüt frenlere oturmuş olabilir. Paraşüt frenlere oturmuş bir asansör ancak, kabin yukarı yöne hareket ettirildiği takdirde kurtarılabilir.

Asansör üst (son) katı geçerek kuyu üstüne çarpması ve paraşüt frene geçmesi hali; Bu durumda, asansör bir miktar yukarı alınarak paraşüt freninden kurtarılması denenmeli dir. Paraşüt freninden kurtarmak mümkün olmadığı takdirde bakım firması çağrılmalıdır.

Çelik sonsuz vida makine içinden kesilmiş olabilir;Bu durumda asansör boş ise kabin hızla yukarı gider ve kuyu üstüne çarpar.Eğer karşı ağırlık altında tampon kullanılmışsa (kullanma mecburiye ti vardır)ağırlık tampona oturacağından kabinin tavana çarpması mümkün değildir.
Asansör dolu ise,kabin hızla düşmeye başlar ve hızı nominal hızının1,4 katına eriştiğinde

hız regülatörü çalışarak kabin paraşüt frene oturur.

Sonsuz vidası kırılmış olan bir makinede asansör,volan döndürülerek hareket ettirilem ez.

Bu durumda servise haber verilmeli dir.


Tahrik kasnağının aşırı ısınması neticesin de halat kaydırması hali;
Şayet kabinde aşırı yük mevcutsa,kabin yukarı yöne hareket etmesi halinde bile,halatlar kaydıracağından,kabin hızla aşağı doğru kayar ve paraşüt frenlerin e oturur.


Halatların kaydığı tahrik kasnağında,kasnak kelepçesi kullanılarak ve volan döndürülerek kabinin hareket ettirilme si mümkündür.Uygun kasnak kelepçesinin makine dairesind e muhafazası gerekmekt edir

Halatların tümünün kopması hali;
Bu durumda kabin hızla aşağıya düşeceğinden hız regülatörü çalışarak kabin paraşüt frenine oturur ve durur.

Böyle hallerde kabin caraskal veya benzeri bir aletle askıya alınarak kat hizasına getirileb ilir.

Kapısı olmayan asansör kabinleri nde seyir ve duruş esnasında kabin ile kapı duvarı
arasında sıkışma olmuşsa (El veya Ayak,evcil hayvanlar,bebek arabaları ve bisiklet gibi

ince tekerlekl i cihazlar) kurtarma ekipleri aşağıdaki şekilde hareket ederler.

1) Ekip elemanlarından bir kişi hızla makine dairesine giderek ana elektrik şalterini ‘0’

konumuna getirir.

2) Asansörün hangi katta kaldığı bilinmiyo rsa derhal tespit edilerek (Madde 3)asansörün

çıkan kazazedey e ulaşabilecek kapısı açılır.

3) Asansör kabininin içine olasılıkla sıkışan kazazeden in durumu tespit edilerek

kazazedey i rahatlata cak tedbirler alınır.

4) Kazazeden in sıkışan vücut bölümü,manivela vb bir malzemeni n zorlamasıyla serbest

kalabilir se derhal bu işlem yapılır.

5) Basit el aletleri kullanara k kurtarılmayacak durumda olan bir kazazeden in kurtarılması

İçin

a) Asansör motor kısmında kılavuz rayların tespit edilen cıvatalar gevşetilerek,asansör kabininin 4-5 cm. geriye hareketi sağlanarak sıkışan kazazede kurtarılır.

b) Asansör kabini üzerinde hidrolik ayırıcı ile kabin ile kabin duvarı arasında ayırma işlemi gerçekleştirilerek kurtarma işlemi gerçekleştirilir.

c) Kurtarma işlemi gerçekleştirildikten sonra yaralıya gerekli ilk yardım yapılarak ihtiyaç durumunda sağlık merkezine sevk edilir.

d) Asansör kullanıma sokulmada n önce yetkili servise haber verilir.

DİKKAT : Asansör kabini ile kuyu duvarı arasında gerçekleşen sıkışmalarda asansörü hareket ettirerek yaralıyı kurtarmay a çalışmayın, aksi taktirde daha ciddi sakatlanm alara yol açabilirsiniz.

6) Asansör kabini ile kuyu duvarı arasına evcil hayvan, bebek arabası, bisiklet veya eşya sıkışması gerçekleşirse yukarıdaki operasyon lar gerçekleştirilir.
7) Asansör kuyusuna veya kabin üzerine gerçekleşen düşmeler.

a. Bu tür vakalarda önce asansör makine dairesine çıkılarak ana şalter “0” konumuna getirilir .

b. Kazazeden in bulunduğu yer tespit edilerek uygun çıkarma takımları getirilir . (ip, merdiven v.b.)

c. Kazazeden in yanına inilerek gerekli ilk yardım yapılır ve kazazedey e paketleme yapılarak bulunduğu yerden sedye v.b. malzemele r kullanılarak çıkarılır.

YANGIN HALİNDE ASANSÖRLER
Ana kurallar:

Yangın durumunda asansörler katiyen kullanılamaz.
Yangını söndürmek ile görevli olanlar veya itfaiye, asansörlerden azami derecede faydalanm alıdır.
Asansörlerin yangına etkileri:

Asansör kuyusu baca gibi etki yaptığından, yangının yayılmasına sebep olurlar. Aynı etkiden ötürüde asansörlerin kullanılması tehlikeli dir.
Yüksek ve çok katlı binalarda, kat yangını olarak başlayan yangına en çabuk müdahale, ancak asansörleri kullanara k olabilir. Dolayısıyla bu durumda, asansörün kumanda sistemi yangın alarmı verildikt en sonra belli görevleri yerine getirmeli, ancak bilahare sadece itfaiye mensuplarının kullanabi leceği bir konuma kendiliğinden girmelidi r.
Yangında asansör kumanda sistemler inin görevleri:

Yangın ihbarı verilince, asansörler otomatik olarak,
Mevcut kumandala rı silmeli,
Başka yeni kumanda almamalı,
Yukarı çıkan asansörler, ilk üst durakta durup, kapılarını açmadan aşağı istikamet e dönmeli ve önceden tahliye katı olarak tespit edilen kata inmelidir .
Aşağı inen asansörler de aynı şekilde hiçbir katta durmadan tahliye katına inmelidir .
Tahliye katına gelen asansörler kapılarını açıp beklemeli ve bloke olup başka kumanda almamalıdırlar.
Ancak önceden Yangın asansörü veya asansörleri olarak tespit edilen asansörler, itfaiyeci lerin özel bir anahtar kullanmal arı sonucu devreye girmelidi r.
İtfaiyeci tarafından devreye alınan asansör kabini, tercihen itfaiyeci nin alet ve edevatını alabilece k ebatlarda olmalıdır.
Bu asansör, itfaiyeci tarafından devreye alınınca, gittiği katta kapılarını otomatik olarak açmamalı ancak kapı açma düğmesine devamlı olarak basıldığı takdirde açma işlemini sürdürmeli, bırakınca tekrar kapanmalıdır. Kapının açık kalması, düğmeye kapının açılması bitene kadar basıldığı takdirde mümkün olmalıdır.
Yangının asansör kuyusuna sirayet etmesini önlemek
Yangının ve dumanın asansör kuyularına sirayet etmesini önlemek veya geciktirm ek için bina sahibi ve asansör firması tarafından alınacak tedbirler;

Asansör kapılarının yangına mukavim kapılar olarak imali. Bu konuda Türkiye de geçerli bir standart gereklidi r. Bu kapılar 30 dakika veya 60 dakika yanmaya mukavim olabilir.
Asansör kapılarının önündeki kabin yangın kapıları vasıtası ile yangın ihbarı halinde tamamen tecrit edilmesi:
Bu konu binanın planlanma safhasında düşünülmelidir.

Genel Tedbirler
20 Katın üzerindeki kat adedine sahip olan binalar için, bir Yangın-Asansör Yönetmeliği hazırlanması. Bu tip yönetmelikler İsviçre, Fransa ve diğer Avrupa ülkelerinde mevcuttur .
İnşaatların planlama ve ön ruhsat safhalarında, yangında asansörlerin kullanılmasının mümkün olmayacağı göz önüne alınarak, bina sakinleri nin tahliye edilebilm esi için düşünülen merdivenl erin ebatlarının büyük tutulması gerekir.
Asansörlerin periyodik kontrolle rinde, yüksek binalarda muhakkak, yangın kumanda sistemini n kontrolünü yaptırmak.
Bugüne kadar yapılmış olan ve asansörlerinde kumanda sistemi olmayan asansörlere, bu sistemi ilave ettirmek.