TEHLİKELİ MADDELER

Tehlikeli Maddeler; patlayıcı, parlayıcı, kolay yanıcı, yakıcı, zehirli, mikrop bulaştırıcı, radyoakti f, aşındırıcı, kendi kendine tutuşan, ıslandığında yanan ve diğer tehlikele ri oluşturan maddelerd ir.

1. PATLAYICI LAR
Patlayıcılar; darbe, ısı, sürtünme ile yüksek ısı ve basınç oluşturan maddelerd ir.
1.1 Kitle halinde ve birden patlayanl ar Örn: Dinamit (%75 TriNitroG liserin + %25 Dolgu),TNT (TriNitroT oluen), Barut (Potasyum Nitrat + Karbon + Kükürt)
1.2 Mermi, şarapnel parçası ve benzeri fırlatabilen, fakat kitle halinde patlamaya nlar. Örn: Fişek, Kapsül
1.3 Patlama şiddeti hafif olup, yangın başlatma tehlikesi arzeden patlayıcılar. Örn: Havai Fişek
1.4 Önemli bir etki arzetmeye n patlayıcılar. Örn: Fünye, Maytap, Oyuncak Kapsül.
1.5 Şiddetli patlayıcı olup kitle halinde patlayabi lenler, Örn: Amonyum Nitrat-Fuel Oil Karışımı
1.6 Çok şiddetli patlayıcı olup kitle halinde patlamaya nlar.
1.Sınıf Tehlikeli Maddeleri n oluşturdukları yangınlarda; en kısa sürede bol su kullanılmalıdır.

2. BASINÇLI GAZLAR

Bütün gazlar basınç altında depolanır ve taşınır. Dolayısıyla potansiye l "Fiziksel Patlama" tehlikesi oluştururlar.
2.1 Yanıcı gazlar; Kapalı hacimde tüm yanıcı gazlar kimyasal patlama tehlikesi oluşturur. Hepsinin alt (LEL) ve üst (UEL) patlama sınırları vardır. Örn: LPG, Hidrojen, Asetilen.
2.2 Yanıcı ve zehirli olmayan basınçlı gazlar; Sadece fiziksel patlama tehlikesi; Örn: Azot, Argon Ayrıca yakıcılık (oksitleyi cilik) tehlikesi; Örn: Oksijen
2.3 Zehirli Gazlar; Boğucu Gazlar; Oksijen’in dışındaki bütün gazlar boğucu etkileri nedeniyle zehirli kabul edilir.Örn:Karbondio ksit, Tahriş edici gazlar; Örn: Klor, Formik Asit, Toksik gazlar; Örn: Fosgen, Hidrojen Florür
2. Sınıf Tehlikeli Maddeleri n oluşturdukları yangınlarda gaz kesilmeli dir. Gaz yangınları için söndürme maddeleri; KKT, CO2 ve Halon Alternati fleridir. 2.3. Altsınıfı Zehirli Gazların tehdidi altındaki yerlere solunum cihazsız girilmeme lidir.

3. YANICI SIVILAR

3.1 Alev alabilen sıvılar; Tutuşma noktası 60.5 o C den aşağı olan maddeler Örn: Benzin, Benzol, Toluol, Etil Asetat, Butanon, Gazyağı, Motorin, Butanol,
3.2 Yanıcı Sıvılar; Tutuşma noktası 60.5 - 93 o C arasında olan maddeler. Örn: Katran, Fuel Oil, Motor Yağları
3. Sınıf Teh.Mad.l er için söndürme maddeleri; Köpük, KKT, CO2 ve Halon Alternati fleridir.

4. YANICI KATILAR

4.1 Alev alabilen ve kolay tutuşan katı maddeler; Örn: Kırmızı Fosfor, Magnezyum, Proksilin plastikle ri, Naftalin, Kükürt, ağaç tozu, kömür tozu, un, sellüloit.
4.2 Kendi kendine tutuşabilen maddeler; Bu maddeler açık havada kaldığında kendi kendine tutuşurlar ve kuvvetli şekilde yanarlar. Uygun ambalajla r içinde havasız ortamda saklanırlar. Örn: Beyaz Fosfor, Sodyum-Potasyum-Kalsiyum Fosfor bileşikleri, Alüminyum tozları
4.3 Su ile reaksiyon a girerek yanıcı gaz çıkartan maddeler; Su ile hatta havanın nemi ile reaksiyon a girerek yanıcı ve patlayıcı olan Hidrojen ve Asetilen gazlarını açığa çıkarırlar. Örn: Sodyum, Potasyum, Kalsiyum metalleri, bu metalleri n peroksitl eri, Kalsiyum Karpit, X423
4.3 Altsınıfı maddeleri n tamamı ile; Aluminyum, Magnezyum gibi Hafif Metalleri n yangınlarında kesinlikl e su tutulmaz, D tozu kullanılır.

5. OKSİTLEYİCİ (YAKICI MADDELER)

5.1 Oksitleyi ci (Yakıcı) maddeler; Bu maddeler kendileri yanıcı olmadıkları halde bünyelerinde yanma için gerekli olan oksijeni bulundurd uklarından yanabilen maddelerl e temas edince reaksiyon başlatırlar. Örn: Hidrojen Peroksit, Perklorik Asit, Sodyum-Potasyum Nitratlar, Bu metalleri n peroksitl eri, permangan atları, Kloratlar, Perklorat lar, Kalsiyum Karbonat, Kromik Asit, Amonyum Nitrat
5.2 Organik Peroksitl er; Kendiliğinden parlayara k parçalanma, çok hızlı yanma, şok veya sürtünme etkisine duyarlılık. Başka maddelerl e hızlı bir şekilde birleşme ve göze zarar verme özellikleri gösterirler.Örn: Benzoil Peroksit, Perasetik Asit, Asetil Peroksit Çözeltisi.
5. Sınıf Tehlikeli Maddeler yangın yerinden hemen uzaklaştırılmalıdır

6. ZEHİRLİ MADDELER
6. Sınıf Tehlikeli Maddeler; Deri ve göz soğurması, Mide-bağırsak yolu ve Solunum yolu ile zehirleye bilirler.
6.1 Zehirleyi ci sıvı ve katı maddeler; Anilin, Arsenik, Metil Bromid, Karbon Tetraklor id, Çinko Fosfit, Hidrosiya nik Asit, Talyumtoz ları, Kurşun bileşikleri, Magnezyum ve Kalsiyum Kloratlar, Cıva bileşikleri, Dimetil Sülfat, Baryum Sülfür, Metil Alkol.
6.2 Mikrop bulaştırıcı maddeler; Örn: Antraks, Tıbbi Atıklar.
6. Sınıf için plastik elbise, eldiven ve çizme giyilmeli, Solunum Cihazı kullanılmalıdır. Bu konuda Uludağ Üniversitesi Zehir Danışma Merkezi 365 gün/24 saat hizmet vermekted ir. (Tel: +90 224 442 82 93)

7. RADYOAKTİF MADDELER

7. Radyoakti f maddeler; İyonize ışınlar yayarak atom ve moleküllerdeki elektronl arı yerinden koparmak suretiyle ışın hastalıkları oluştururlar. Bu sınıfa giren maddeler birim kütle başına aktivitel eri [spesifik aktivite] 70 kBq/kg (0.002 mCi/g)' dan büyük olan herhangi bir radyoizot op (Kobalt [Co-60], İridyum [Ir-192], Teknesyum [Tc-99], İyot [I-131], Sezyum [Cs-137], Amerisyum [Am-241] gibi) veya bu radyoizot opun bileşikleri veya bunların başka maddelerl e karışımları. Örn: Radyotera pi işleminde kullanılan aktif gama kaynakları; Kobalt [Co-60], Nükleer tıp laboratuv arlarındaki kaynaklar; Teknesyum [Tc-99], İyot [I-131], Paratoner lerde bulunan radyoakti f maddeler; Amerisyum [Am-241].
7. Sınıf Tehlike için yetkili kurum olan Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi [ÇNAEM]' e başvurulmalıdır. (Tel: +90 212 548 40 50 (6 hat)

8. AŞINDIRICI SIVILAR

8. Aşındırıcı sıvılar; Kuvvetli asitler ve bazlardır. Demir, alüminyum gibi bazı metalleri aşındırdıkları gibi canlıları dağlayıcı özellik gösterirler. Örn: Asitler: Hidroklor ik Asit (Tuz ruhu), Sülfürik asit, Nitrik Asit (Kezzap), Bazlar: Sodyum Hidroksit (Kostik), Potasyum Hidroksit, Sodyum Hipoklori t.
8. Sınıf Teh. Mad.lerin tehdidi altındaki yerlerde gözlük takılmalı, plastik elbise, eldiven ve çizme giyilmeli dir. Seyreltme yapılmalıdır. Asitler su ve bazlarla seyreltil ir. Bazlar ise su ve asitlerle seyreltil ir. Seyreltme yapılırken Çözünme Isısına ve sıçramaya dikkat edilmeli, Derişik Sülfirik Asit (H2SO4)'e direkt su tutulmama lıdır.

9. DİĞER TEHLİKELİ MADDELER

9. Diğer tehlikeli maddeler; Yukarıdaki sınıflandırmanın dışında kalan tehlikeli maddeler. Örn: Asbest, Malathion (Pestisid), Amyant.