Uçak Yangınları

Bilindiği gibi uçak yangınlarına pek sık rastlanmamaktadır. Buna rağmen uçak yangınlarında tehlikenin can ve mal kaybının fazla olması sebebiyle son derece etkin yangın önleyici tedbirler alınmıştır.
Her şeyden önce uçaklarda tehlikeli yanıcı madde­lerin çok olması, yolcuların dar bir alanda toplu olarak bulunması uçak yangınlarının önemini bir kat daha arttırmaktadır.
Uçaklar çok çeşitli tipte ve değişik amaçlarla kullanılan büyüklü, küçüklü havadan ulaşımı sağlayan nakil vasıtalarıdır.
Pervaneli, motorlu ve jet motorlu tipleri vardır. Çeşitleri ise; yolcu uçakları, nakliye uçakları, askeri uçaklar, keşif uçakları, araştırma ve bilimsel amaçla kullanılacaklar vb. çeşitleri mevcuttur.
Her şeyden önce uçak yangınlarına karşı önlem almada ve uçak yangınları ile mücadele de uçak çeşit ve tiplerini iyi tanımak gereklidir. Çünkü uçağın tipi, çeşidi, taşıdığı yolcu mik­tarı, yakıt miktarı bilindiği taktirde buna göre tedbir alıp müca­dele yapılabilir.
Şimdi bu amaçla uçak bölümlerini kısaca ve sıra ile inceleyelim.

D.4-a )Motor Kısmı: Bu kısım uçağın en hassas bölümüdür. Motorda meydana gelecek bir arıza önemli tehlikeler ortaya çıkartabilir.Uçaklarda motorlar(şekil-4) de görüldüğü gibi uçağın sol baş tarafındaki motora 1 nolu motor denilmek üzere sıra numarası takip eder.

Uçak motorlarında yangınlar genellikle:
* Motordaki bir arızadan,
* Yakıt ikmal sistemindeki sızıntı ve kaçaktan,
* Motorun normal olmayan şartlarda çalışmasından çıkar.
* Motorda çıkan bir yangın bilhassa son model uçak­larda anında pilot kabinindeki ikaz ile pilota duyurulmuş olur. Şayet kendi imkanları ile söndürülemeyecek bir yangın ise derhal en yakın hava alanına durum bildirilir ve inişe geçilir.
D.4.b )Kanatlar: Akaryakıt tankları genellikle uçak­ların kanatlarında olduğundan çok önemli bir bölümüdür. Kanatlar­da meydana gelecek bir yangın veyahut ta diğer bölümlerde meydana gelipte kanatlara sirayet edecek bir yangın uçağın infilak etmesi ile sonuçlanabilir. Bu sebeplerle en çok dikkat edilmesi gereken kısım kanatlardır.
D.4-c )Gövde Kısmı: Uçak gövdeleri genellikle hafif olması ve sağlam olması bakımından magnezyum alaşımından yapılmış­tır. Magnezyum alışımı yanıcı bir madde olup söndürülmesi çok zordur. Özel söndürücüler gerekir. İçin için yanabilir.
D.4- d )İniş Takımları: İniş takımları da, mukavemeti arttırmak amacı ile magnezyum oranı fazla olan alaşımlardan imal edilir. İniş sırasında direnç ve ısınma sebebiyle bu bölümde yangınlar meydana gelebilir. Ayrıca lastiklerde iniş sırasında sürtünme ve ısınma sebebiyle yangınlar meydana gelebilir.

D.4-e )Uçaklarda Bulunan Diğer Yanıcı Maddeler:
* Uçak benzini; Fevkalade fazla yanıcı özelliğe sahiptir. Her türlü hava şartları altında dahi benzin buharı havaya yayılarak en kuytu yerlere çökerek küçük bir kıvılcımla da­hi yangınlara sebep olabilir.
* Oksijen; yüksek irtifaya çıkan uçaklarda hava teneffüsünü kolaylaştırmak için oksijen tüpleri bulundurulur. Bu tüpler başlı başına bir yangın etkeni olmamakla beraber, yangın vukuunda çok tehlikeli patlamalar ve yangının büyümesine sebebiyet verirler.
* Yağ ve hidrolik; yanıcı özelliği fazla de­ğildir. Yağlar 335o de buharlaşır 420o de yanar bu sebeple ancak sürtünmeler sonucu yanar ve yangın anında da yangının büyümesine sebep olur. Hidrolik ve Madeni Yağ, Hint Yağı, Alkol ve Boya karı­şımı olup yanma özelliği vardır. Hidrolik uçakların iniş takımlarında, frenlerde, kapılarda bulunur.
* Magnezyum; Uçakların gövde ve iniş takım­larında magnezyum alaşımları mevcuttur. Magnezyum yangınlarının söndürülmesi zordur. Bu sebeple özel söndürücüler kullanılır. (TMB= Tri Metoksi Boraksin) (Kuru Kimyevi Toz) (Köpük) vb.
* Anti-icing; Uçakların kanatlarında ve bazı bölümlerinde soğuk havalarda ve sürat sebebiyle donmayı önlemek için kullanılan yanma özelliğine sahip bir maddedir. Alkol ve gliserin karışımından meydana gelir.
D.4-f ) Uçaklarda Yakıt İkmali: Uçaklarda yakıt ikmali çok önemlidir. Uçak yan­gınlarına sebebiyet vermemek için şu hususlara dikkat edilmesi ge­rekir.
* Yakıt ikmali sırasında uçak motorları ve çalışan her şey durdurulur.
* Elektrikli hiçbir şey çalıştırılmaz,
* İkmal sırasında topraklama yapılır,
* Yolcular binmeden ikmal yapılır,
* Çevrede ateş bulundurulmaz,
* Uçağın kapıları açık olup merdivenleri hazır bırakılır.
Aynı şekilde uçak hangarlarında da aynı ted­birler alınır.

D.4-g ) Uçak Yangınlarına Karşı Müdahale: Uçak yangınları iki çeşitte meydana gelir.
* Uçak havada iken,
* Uçağın inişi sırasında, Şayet uçak havada iken bir yangın çıkarsa derhal pilot en yakın havaalanı ile irtibat kurarak şu bilgileri havaalanı­na iletir.
o Uçağın tipi ve çeşidi,
o Yangının hangi kısımda olduğu,
o Yangının çıkış sebebi,
o Yolcu ve mürettebat adedi,
o Uçaktaki yakıt miktarı,
o Havaalanına olan uzaklığı,
o Pistin köpüklenmesinin istenip istenmediği. Bu bilgiler havaalanının kulesi tarafından alına­rak uçağın takribi iniş saati ve iniş yeri tespit edilerek havaala­nı itfaiyesine bildirilir.Kule ile itfaiye arasında ve kule ile uçak ara­sında irtibat iniş anına kadar sürdürülür. Yanan uçak piste inmeden havaalanı itfaiyesi gerekli hazırlıklarını yapar ve uçak henüz inmemiş ise havaalanında tahmini iniş yerine en yakın emniyetli bölgede yerini alır. Şayet uçak indiği anda bir yangın çıkarsa zaten hazır vaziyette olan itfaiye derhal yanan uçağa doğru harekete geçer.

Uçak yangınlarına müdahale beş safhada olur.

i. Hazırlık ve çıkış safhası: İtfaiye ekibi havaala­nı kulesinden yangın ihbarını ve ilk bilgileri alınca beş saniye içinde hazırlık ve durum değerlendirmesi yapılarak (hangi araçların çıkartılacağı, hangi pozisyon alınacağı, takviyeye ihtiyaç olup olmadığı gibi) 30 sn. içinde Garajdan çıkılır.
ii. Durum kavrama ve pozisyon alma safhası: Garajdan çıkıp ekip 30 sn. içinde uçağın bulunduğu yere ulaşır ve yerini alır. Bundan sonra 30 sn. içinde hazırlıklarını tamamlar. (hortum serme vb.) Pozisyon alma SAAT SİSTEMİNE göre yapılır. Şekil-5’te görüldüğü gibi uçağın burun kısmı saatin 12 rakamını göstere­cek şekilde uçağın diğer bölümlerine saatin diğer rakamlarının nu­maraları verilir. Örneğin uçağın kuyruk kısmında yangın çıkmış ise 6 pozisyonu alınır, şayet pilot kabininde yangın çıkarsa 12 pozisyonu alınır, 1 nolu motorda yangın çıkarsa 9-10 pozisyonu alınır. Bundan sonra rüzgar durumu da nazara alınarak yangına müdahale edilir.
iii. Hücum safhası: Her türlü hazırlık tamam olduktan sonra tüm araç, gereç ve personel ile söndürme işlemine usulüne uygun olarak başlanır.Öncelikle asıl yangın üzerine müdahale edilerek gedik açılmağa çalışılırken bir başka koldan da yangının sirayetini önlemek ve kapıları, kaçış yollarını serbest tutmak için müdahale edilir.
iv. Kontrole alma safhası: İlk amaç 30 sn. içinde yangını kontrole almaktır. Bu nedenle önce yangına doğrudan müdahale edilir. Gövdenin yanan ve akan sahaları korunur. Kanat yolundaki ateş kesilir. Kurtarma hattı temin edilerek korunur. Alevin tekrar parlamasına mani olunur. Köpük işlenmişse köpük delinmesine dikkat edilir. Yedek su, kuru toz veya köpük temin edilir. Yangının durumuna göre takviye istenir. Yardım araçlarının sevk ve kontrolü sağlanır.
v. Kurtarma safhası: Yangının sönmesi beklenmeden kapılardan uçağın geçit veren bölümlerinden uçağa girmek suretiyle yolcu ve personelin kurtarılması, yaralıların taşıması usulüne uygun olarak yapılar. Uçak yangınlarında pistin önceden köpüklenmesi uçakla­rın kanat genişliğine ve pistin uzunluğuna göre, uçağın pilotu tara­fından istenir.
Bu isteğe uygun olarak havaalanının imkanlarına göre ya pist kenarlarındaki vanalar vasıtasıyla köpükleme yapılır ve yahut ta arazözler vasıtasıyla taşıma suretiyle köpükleme yapılır.

 
FİREMEDİC
 
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol