Trafik kazalarından yapacağınız kurtarmal arda sizi bazı tehlikele r ve zorluklar bekler, ancak kurtarma eğitimi almış iseniz olay yerine ulaştığınızda alacağınız önlemler çalışmalarınızı kolaylaştırır ve sizin daha rahat kurtarma yapmanızı sağlar.
OLAY YERİ TEHLİKELERİ VE ZORLUKLAR I
• Gevşek ve kaygan zemin
• Kurtarma yapılacak aracın yol seviyesin den aşağıda olması
• Birden fazla aracın olaya karışması ve kurtarma yapılacak aracın fazla olması
• Tehlikeli madde taşıyan araçların olaya karışması
• Olay yerinde bilinçsiz hareket eden yardımcılar
• Ambulansın olmaması
• Emniyet ekibinin olmaması
OLAY YERİNDE ALINACAK ÖNLEMLER
• Aracınızı sizi koruyacak şekilde park edin
• Emniyet şeridi oluşturun
• Gece çalışmalarında, çalışma sahasını gölgesiz bir şekilde aydınlatın
• Birden fazla araçta çalışma yapılacaksa, çalışma düzeni sağlayın
• Birden fazla aracın karıştığı olayda, yaralı değerlendirmesi yaparak kırmızıdan siyaha doğru bir kurtarma uygulayın
• Yangına karşı önlem alın
• Kaza mahallind eki bilinçsiz yardımcıları derhal uzaklaştırın
• Tehlikeli madde taşıyan araçlarda, önce tehlikeli maddenin cinsini belirleme k gerekir,maddeyi belirleyi n, tedbir alın daha sonra çalışma yapın
• Hava yastığına (AIRBAG) karşı tedbir alın
• Gevşek ve kaygan zeminde emniyeti sağlamak için aracı sabitleyi n
• Yol seviyesin den aşağıda olan aracı önce askıya alın
EMNİYET ŞERİDİ OLUŞTURMAK
Kaza mahallind e kurtarma ve ilk yardım ekiplerin in çalışmasını sağlayan bu alana hiç kimse sokulmaz,emniyet şeridi kaza mahallini n 5 metre etrafıdır
Bu 5 metrelik şeridin dışına ekipmanla r,hurda araç parçaları konur.
Diğer itfaiye görevlileri,polis,basın ve halk bu alanın dışında kalır
ZİNCİRLEME KAZA
• Birden fazla aracın karıştığı kazalarda derhal bir kurtarma planı yapın
• Kaza alanının büyüklüğüne göre emniyet şeridi oluşturun
• Kazazedel eri guruplara ayırıp hastaneye nakledile ceklerin sıralanmasını yapıp naklini sağlayın
KAZAZEDEL ERİN GRUPLARA AYRILMASI
Yaralıların durumlarının ciddiyeti ne göre guruplara ayrılan yaralıların hangisini n öncelikle hastaneye nakledile ceği belirleni r ve kazazedel er 4 guruba ayrılır.
1. KIRMIZI GRUP= Yaşamsal tehlike var
2. SARI GRUP = Hastaneye kaldırılması gerek
3. YEŞİL GRUP =Tedaviden sonra gidebilir
4. SİYAH GRUP = Ölü
Yukarıdaki şekilde gruplara ayırdığımız kazazedel er bu sıralamaya göre hastaneye nakledili r.
GURUPLARA GÖRE OLASI YARALANMA LAR
1. KIRMIZI GURUP
• Solunum yolu sorunları ve nefes almada güçlük
• Kontrol edilemeye n veya çok ağır kanama
• İç travmalar (Örnek=kalça bölgesi yaralanma ları)
• Ciddi tıbbi sorunlar(Kap krizi)
• Ciddi yanıklar
• Ciddi kırıklar
2. SARI GURUP
• İlik zedelenme si olmayan omurilik yaralanma ları
• Kırıklar ve çatlaklar
• Yanıklar
• Solunum yolu sorunları,nefes almada zorluklar
3. YEŞİL GURUP
• Hafif kırık ve çatlaklar
• Yumuşak doku hasarları
• Ölüme yol açmayacak bölgelerdeki yaralanma lar
• Küçük kesik ve çizikler
4. SİYAH GURUP
• Ölü
Yukarıdaki yaralanma lara göre sınıflandırılan yaralılar öncelik sırasına göre değerlendirilirler,ancak kazazedey i bu değerlendirmeye sokmak için çok dikkat etmek gerekir.
• İlk değerlendirme olay yerine ve kazaya göre yapılır
• İkinci değerlendirme kazazeden in kaza yerindeki durumuna göre
• Üçüncü değerlendirme kazazede kurtarıldığı zaman
Ancak ufak çaplı kazalarda dahi ciddi yaralanma lar olabileceğini unutmayın
Kurtarma ekipleri kaza mahallind e yapacakla rı değerlendirmeleri aşağıdaki gözlemlere dayanarak yapabilir ler.
• Ön cama darbe =Baş yaralanma ları
• Eğrilmiş direksiyo n =Göğüs ve mide yaralanma ları
• Hasar görmüş tavan =Kafatasında,boyunda kırık-çatlak
AKSİ KANITLANI NCAYA KADAR ANİDEN DURAN BİR ARAÇTAKİ YARALININ BOYUN OMURGASIN DAN YARALANDIĞINI VAR SAYIN
• Mutlaka elle sabitlame yapın
• Boyunluk kullanara k sabitleyi n
• Başı ve boyunu asla zorlamayın
Boyun yaralanma larında aşağıdaki sakatlıklar ortaya çıkar.
• AŞIRI GERİLME= Boyun kasları aşırı baskıya maruz kalır veya yırtılır
• İÇ KANAMA YÜZÜNDEN BOYUNDA AŞIRI SİŞME(haematoma)= Boyun kaslarından gelen kanama omurgaya baskı yapar
• KISMİ LEZYON= Omurga kısmen yırtılır
• HAEMATOMA Lİ LEZYON= Omurga kısmen yırtılır ve boyun kaslarından gelen kanamanın omurgaya yaptığı baskı daha fazla komplikas yona yol açar
• TAM LEZYON= Omurga tamamen kopar
Bundan sonraki değerlendirmeler tıbbi müdahale yapan görevlilere aittir.
Bunlarda.
• İlki kurtarma anında
• İkincisi kurtarıldıktan sonra
• Üçüncüsü hastaneye nakli sırasında
• Dördüncüsü hastanede yapılır
HAVA YASTIKLAR I
(AIRBAG)
Son zamanlard a üretilmekte olan tüm araçlarda sürücü ve yolcuların güvenliğini sağlamak açısından bir çok emniyet tedbirler i alınmıştır hava yastıkları(aırbag),Emniyet kemeri gibi.
Kurtarma çalışması yapacak personel işleme başlamadan önce aracın ön ve arka camına yapıştırılmış (aırbag),(sır),(srs),(sıps) çıkartmasını araması gerekmekt edir,camları kırılmış olan araçlarda bu yazı ön göğüslük,torpido gözü civarı,direksiyon üzerinde kabartma olarak bulunur,güneşliğin üzerinde veya motor bölümünde yazıyor da olabilir.
NOT = (sıps)Side import protction system=Yan darbelerd en koruma sistemi
Araçta bu tip çıkartma ve kabartma uyarısı görüldükten sonra yapılacak işlemleri şöyle sıralayabiliriz.
• Her zaman açılmamış bir (aırbag) hava yastığı olduğunu düşünün ve bunları etkisiz hale getirin
• Kazazede ile direksiyo n ve ön panel arasına girmeyin
• Aracı kımıldatmayın, teknik arıza yapmış olan (aırbag) açılabilir
• Hiçbir elektrik kablosunu kesmeyin
• Direksiyo n kısmını kesmeyin
• Direksiyo n milini kesmeyin Kontağı kapatın, anahtarı çıkarın
• Akünün her iki bağlantısını da sökün
NOT=Kontağı çıkarmanız ve aküleri sökmeniz (aırbag) hava yastığı sistemini durdurmaz üzerinde bulunan kondansatör enerjisin i 30 dakika muhafaza eder ve (aırbag)sistemi her an çalışıp tehlike yaratabil ir
• Koruma torbasını direksiyo n simidine takın ve iyi bir şekilde bağlayın
• B direkleri içinde (aırbag) hava yastıkları olacağını unutmayın
• Ön koltuklar arkasında olan yastıklarda mevcuttur (arkada oturan yolcular için)
• (aırbag) sistemi harekete geçmesi halinde çok şiddetli bir sese hazırlıklı olun
Hava yastıkları aracın modeline göre değişen bir kontrol ünitesi ile devreye girer.
1- Çarpışma sensörü
2- Güvenlik sensörü
3- Bilgisaya r
4- Hava yastığı (aırbag)
ÇARPIŞMA SENSÖRÜ
Çarpışma sensörü (aırbag) hava yastığını harekete geçirip geçirmeyeceği bir durum olup olmadığını belirler, harekete geçme zamanına karar verir.
GÜVENLİK SENSÖRÜ
Güvenlik sensörü çarpışma sensörüne seri olarak seri olarak bağlanmış olan elektro mekanik bir anahtardır.(Aırbag) Hava yastıklarının gereksiz durumlard a harekete geçmesini engeller.
BİLGİSAYAR
Bilgisaya r sürekli olarak tüm sistemi denetler, araç her çalıştığında otomatik olarak sistemi denetler ve ön paneldeki ışıklı gösterge ile gösterir.
HAVA YASTIĞI (AIRBAG) KAPAĞI
Hava yastığının belirli parçalarından birisidir . Bu kapağın içinde hava yastığı ve gaz jenaratörü vardır. Önden çarpışma durumunda kapak önceden belirlene n bir çizgi doğrultusunda birkaç milisaniy e içinde açılır ve yastığın doğru bir şekilde şişmesini sağlar.
Neoprenle kaplı olan bu yastık kapağın altında, Jenaratörün içindeki yerinde sıkıca katlanmış olarak durur,yastığın doğru bir şekilde açılıp şişmesine 4 adet kayış yardımcı olur, şiştikten sonra yumuşak kalmasını sağlamak için arkada tahliye delikleri bulunur.
Hava yastıklarının harekete geçmesi, şişmesi, tahliye olması ve vücutla birleşmesi 200 milisaniy e içinde olur.
GAZ JENARATÖRÜ
Gaz jenaratörü Sodiumazi de veya benzeri katı bir itici ile çalışan patlayıcı bir cihazdır.
Çarpışma esnasında kontrol ünitesi ateşleme sistemine elektrik yollar ve patlayıcıyı harekete geçirir,İtici maddenin yanması yastığı şişirmek için gerekli miktardak i gazı oluşturur, çoğunluğu azot olan bu gaz jenaratörün filitrele me ve soğutma etkisi sağlayan yan delikleri nden geçer.
HAVA YASTIĞININ(AIRBAG) İŞLEYİŞİ
Aracın hızı saatte 10-30 Km. hızı geçiyorsa, bir çarpma anında harekete geçer, iki veya daha fazla sensörden darbe sinyali gelirse kontrol modülü bunu okur ve gaz jenaratörüne elektrik akımı yollayara k 150 ile 200 milisaniy e içinde hava yastığı hazır gelir.
Kaza anında çalışmış bir hava yastığı daha sonra söner ve aşağıya doğru sarkar, kurtarma çalışması yapabilme k için sağa-sola hareket ettirileb ilir, ancak asla SÖNÜK BİR HAVA YASTIĞINI KESMEYİN içinde hala sodiumazi de kalmış olabilir.
EMNİYET KEMERİ SİSTEMLERİ
Hava yastığı (aırbag) ile donatılmış araçlarda, aırbag sistemine bağlı olarak çalışan iki tür emniyet kemeri mevcuttur . Mekanik sistem, patlayıcı sistem.
MEKANİK SİSTEM
Bu sistem ateşleme cihazının arkasına bir arada gerilmiş iki yayla çalışır.
Kazada kontrol sistemi ateşlendiğinde emniyet kemerini 6-12 Cm. daha sıkı hale getirir.
Emniyet kemeri ve aırbag sistemi saatte 10-30 Km. den yüksek hızlarda ¾ önden çarpışmalarda harekete geçer.
PATLAYICI SİSTEM
İki tür patlayıcı sistem vardır. 1-aracın B direğine monte edilen 2-koltuk yanındaki toka yuvasının altına monte edilen
Her iki sistemde de sodiumazi de veya benzeri madde ile doldurulm uş bir silindir vardır. Kemerin çekme makanizma sına veya tabana iki kablo ile bağlıdır, her iki sistemde çarpışma anında verilen elektroni k sinyaller ile harekete geçer ve kemeri 6-12 Cm. çeker.
EMNİYET KEMERİ SİSTEMLERİ İÇİN GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
Araçlarda ne tür emniyet kemeri sistemi kullanıldığı ve bunun nereye monte edildiğini anlamak kolay değildir. Kurtarma anında emniyet kemerinin en kısa sürede çözülmesi gerekir,eğer tokaya ulaşmak zor ise kemer iki yerden kesilmeli dir. 1- B direğinin tepesinde n 2- koltuğun alt kısmından.
MEKANİK SİSTEM
Bu sistem genelde koltuğun yanına monte edilmiştir ve kurtarıcıya sorun çıkarmaz, ancak arka koltukta oturan ve bacakları ön koltuğa sıkışmış olan birini kurtarmak amacıyla ön koltuğun sökülmesi gerekebil ir bu durumda kemer yine iki yerden kesilmeli dir.
PATLAYICI SİSTEM
Bu sistem kullanılmamışsa açılmamış bir aırbag sistemine yapılanların aynısı yapılır. Sistem B direğinin alt kısmına yerleştirilmiştir.
• Kontak kapatılır
• Akünün her iki ucu sökülür
• Hiçbir elektrik kablosu kesilmez
Ve hiçbir şekilde kemerin B direğine girdiği yerin altı kesilmez.
ARAÇTAN ÇIKARMA SEÇENEKLERİ
Araçtan çıkarma seçenekleri ikiye ayrılır
1. Kontrollü çıkarma
2. Acil çıkarma
KONTROLLÜ ÇIKARMA
Normal kurtarma işlemleri uygulanar ak gerçekleştirilen kurtarma işlemleri.
ACİL ÇIKARMA
Acil çıkarma uygulamak için bazı şartların oluşması gerekmekt edir.
• Kaza mahallind eki durumun Kazazedey i ve sizi tehlikeye sokacak şekilde olması halinde. (Kazazede kalp krizi geçiriyorsa , Araç yanıyor ise , Tehlikeli maddeler ile ilgili bir kaza ise )
ACİL ÇIKARMA İŞLEMİ EN SON DÜŞÜNÜLECEK İŞLEMDİR. |
